محوطه سازی چیست؟ شاید با کمی زیر و رو کردن این اصطلاح بتوان کمی از آن اطلاعات بیرون کشید. محوطه سازی که این روز‌ها بیشتر از هر زمان دیگری رواج یافته است، شامل عملیات مختلفی می‌شود. محوطه سازی یا به عبارتی معماری منظر بر پایه یک سری اصول و استاندارد مشخص است که هدف همه آن‌ها استفاده بهینه از بهترین المان‌ها است تا بتوان فضایی هوشمندانه را خلق کرد. با توجه به روی آوردن مردم به زندگی در آپارتمان‌ها، اهمیت محوطه و محوطه سازی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله از ویکی ساختمون به بررسی محوطه سازی و اصول آن، مراحل اجرا و المان‌های پرکاربرد می‌پردازیم.
محوطه سازی چیست ؟
در خصوص اینکه محوطه سازی چیست باید اذعان داشت که محوطه سازی ترکیبی از علم و هنر است که با دانش باغبانی و همچنین آشنایی با عناصر و اصول طراحی منظر مسلح شده است. به این طریق، یک متخصص محوطه سازی می‌تواند به شما در دگرگون کردن فضایی که مدنظر دارید کمک کند. معمار منظر، طراح یا پیمانکاری که شما برای کار انتخاب کرده‌اید، شما را از طریق فرآیند محوطه سازی که شامل مراحل طراحی و ساخت است، راهنمایی می‌کند.
مطلب پیشنهادی: فضای سبز چیست؟ ۷ دلیل اساسی ایجاد فضای سبز و انواع آن
وقتی صحبت از محوطه سازی ساختمان می‌شود، گزینه‌های زیادی وجود دارد. برخی از افراد ترکیب کاملاً متعادلی از سخت منظر (مانند پاسیو) و نرم منظر (مانند گیاهان) می‌خواهند. برخی از افراد می‌خواهند یک محوطه سازی پایدار داشته باشند که موجب صرفه جویی در مصرف آب و ایجاد یک محوطه طبیعی می‌شود. در حالی که افراد دیگر می‌خواهند یک سبک خاص از باغ و باغچه مانند مدرن یا استوایی را از نو بسازند. برخی نیز خواهان یک فضای کامل با آشپزخانه در فضای باز، آتشدان و استخر هستند که در آن می‌توانند دوستان و خانواده خود را سرگرم کنند.
محوطه سازی از کجا شروع شد؟
بعد از پاسخ به پرسش مبنی بر اینکه محوطه سازی چیست بد نیست به تاریخچه این مقوله نیز نگاهی کوتاه داشته باشیم. اول از همه هزاران سال است که محوطه سازی مورد توجه انسان بوده است. باغ‌های معلق بابیلون یکی از نمونه بارز محوطه سازی در زمان‌های بسیار دور است. هنرمندان آلمانی در قرن شانزدهم از اصطلاح «محوطه سازی» برای توصیف نقاشی مناظر استفاده می‌کردند.
بیشتر بخوانید: محوطه سازی ویلاهای کوچک : ۱۰ ایده کاربردی به همراه تصاویر دیدنی
اصطلاح مدرن «منظره» در زبان انگلیسی، از آلمانی‌ها وام گرفته شده است و به یک تصویر بصری از فضاهای باز اشاره دارد؛ بنابراین، محوطه سازی به معنای تجسم یک فضا و سپس عملیاتی کردن آن فضا است. محوطه سازی المان‌های گیاه شناسی مانند درختان، چمنزارها و درختچه‌ها و سایر گیاهان گل‌دار را به همراه ساخت منظرهایی از قبیل مسیرهای رفت‌وآمد، مبلمان، آب‌نماها، فواره‌ها و نرده‌ها در فضا در یک ترتیب ایده‌آل کنار یکدیگر قرار می‌دهد.
اصول محوطه سازی چیست ؟
محوطه سازی به منظور ارائه یک خروجی خوب، ملزم به تبعیت از یک سری اصول از پیش مشخص شده است که در زیر چند مورد از آن‌ها توضیح داده شده‌اند.
پیوستگی و انسجام
پیوستگی در محوطه سازی به معنای تکرار و برقراری ثبات میان آن‌ها است. تکرار برای القای انسجام و پیوستگی به طراحی شما از طریق تکرار المان‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. ثبات به منظور خلق انسجام و پیوستگی به وسیله تطبیق المان‌های مختلف یک چشم‌انداز با یکدیگر به منظور ایجاد یک تم مشترک استفاده می‌شود.
تعادل
تعادل به بیانی ساده به معنای حس برابری، شباهت و هم ارزی است. دو نوع از تعادل موجود در طراحی عبارت هستند از تعادل متقارن و تعادل نامتقارن. در تعادل متقارن، دو سمت چشم‌انداز مشابه هم در حالی در تعادل نامتقارن ترکیب چشم‌انداز با استفاده از المان‌های مختلف و متفاوت متعادل شده است.
تضاد و هارمونی
تضاد کمک می‌کند که بتوان یک المان و عنصر به خصوص را در طراحی شاخص کرد. در حالی که هارمونی کمک می‌کند که المان‌های موجود در یک چشم‌انداز منسجم به نظر برسند. المان‌های متضاد وقتی که در کنار یکدیگر قرار بگیرند توجه بیننده را به خود جلب می‌کنند. تضاد و هارمونی به وسیله قرینه پردازی یا کنار هم گذاشتن هر المانی از هنر یا استفاده از رنگ‌های مکمل در کنار یکدیگر به دست می‌آید.
بیشتر بخوانید: محوطه‌سازی باغ : ۸ اصل طراحی فضای سبز با مراحل اجرا
رنگ و رنگ‌بندی
رنگ و رنگ‌بندی موجب القای حس زنده بودن به طراحی شما می‌شود. پیش‌تر در مطلب روانشناسی رنگ به طور مفصل بر موضوع تاثیر رنگ بر روح و روان انسان پرداخته شد. رنگ‌های گرم برجسته‌تر هستند و به نظر می‌رسد که به سمت شما در حال حرکت هستند در حالی که رنگ‌های سرد مانند آبی و سبز به نظر می‌رسند که در حال فاصله گرفتن از شما هستند. رنگ‌های آبی و سبز کاربرد وسیعی در خلق چشم‌اندازها دارند.
گذر
به بیانی دیگر گذر به معنای تغییر تدریجی است. گذر در طراحی محوطه به وسیله دگرسانی تدریجی اندازه گیاهان یا شدت رنگ نشان داده می‌شود. گذر را همچنین می‌توان در بافت‌ها، اندازه و شکل المان‌های مختلف به تصویر کشید.
ریتم و خط
از لحاظ طراحی معماری خط به عنوان یک المان مادر تمامی المان‌های دیگر در معماری و طراحی منظر در نظر گرفته می‌شود. خطوط به منظور خلق تمامی المان‌های طراحی از جمله بافت‌ها و چشم‌اندازهای مورد استفاده قرار می‌گیرند. خطوط همچنین به منظور دادن عمق و فاصله به کار گرفته می‌شوند.
نسبت
نسبت، اشاره به اندازه یک المان نسبت به یک المان دیگر دارد. در میان این ۸ اصل معماری منظر، این اصل آشکارترین آن‌ها است اما با این وجود استفاده درست و بهینه از آن به مقداری برنامه‌ریزی و تفکر نیاز دارد. با استفاده به‌جا از این اصل می‌توان از تناسب المان‌های به کار رفته در طراحی و معماری منظر اطمینان حاصل کرد.
تکرار
تکرار رابطه مستقیمی با انسجام و پیوستگی دارد. داشتن المان‌های مختلف و متنوع در یک طراحی بسیار خوب است، با تکرار المان‌های مشابه می‌توان صورت‌های مختلفی را به طراحی بخشید. استفاده از المان‌های زیاد که هیچ ربطی به یکدیگر ندارند می‌تواند طراحی شما در معماری منظر را بی‌برنامه و شلخته جلوه دهد. علاوه بر این استفاده بیش از حد از یک المان می‌تواند طراحی شما را با حس خسته کننده، معمولی و یکنواخت بودن همراه کند.
بیشتر بخوانید: انواع نورپردازی محوطه : چگونگی استفاده از مدل‌های مختلف
مراحل محوطه سازی
محوطه سازی سبک‌های مختلفی دارد و از همین رو هم در جزئیات اجرا تفاوت‌هایی با یکدیگر خواهند داشت اما به طور کلی محوطه سازی را می‌توان در چند مرحله زیر خلاصه کرد:
- مرحله اول، ایده پردازی و آغاز پروژه
- مرحله دوم، ارائه طرح اولیه از محوطه بر اساس نظرات کارفرما و بررسی‌هایی که صورت گرفته است.
- مرحله سوم، ارائه طراحی اصلی بعد اعمال اصلاحات و تغییرات
- مرحله چهارم، مستندسازی ساخت و ساز و آماده کردن پلن‌ها، سکشن‌ها، برنامه زمانی، جزئیات ساخت، کمیت‌ها و سایر جزئیات تا بر اساس آن‌ها نسبت به برآورد هزینه محوطه سازی اقدام کند.
- مرحله پنجم، آغاز ساخت محوطه
- مرحله ششم، عیب‌یابی مشکلات احتمالی و رفع آن‌ها
- مرحله هفتم، تکمیل فرآیند ساخت
انواع سبک در محوطه سازی
شرقی
در سبک شرقی ظرافت حرف اول را می‌زند و به کار بردن هر عنصری با هدف ایجاد حس آرامش است هنگامی که قصد داشته باشیم از سبک شرقی در محوطه سازی خود استفاده کنیم باید عناصر زیر را به آن اضافه کرد. این عناصر شامل فواره، چشمه، حوضچه، پل، مجسمه، استفاده از گیاه بامبو و فانوس هستند.
مدرن
خطوط تمیز و استفاده از الگوهای جسورانه، به کار بردن اشکال هندسی، صافی و روانی طرح‌ها و استفاده از عناصر انتزاعی و مدرن از اجزای طراحی محوطه سازی معاصر و روش‌های متداول در این سبک طراحی است.
بیشتر بخوانید: محوطه سازی باغ را به چه کسی بسپاریم و به چه نکاتی توجه کنیم؟
بیابانی
سبک بیابانی بیشتر مناسب مکان‌هایی که آب و هوای گرم و خشک دارند است. سبک محوطه سازی بیابانی، مناسب گیاهانی که نیاز به آبدهی زیادی دارند نیست، گیاهان این محوطه‌ها به دلیل داشتن سنگ و خاک‌های نسبتاً خشک دارای برگ‌های کمتری هستند و همچنین تحمل خشکی بیشتری را دارند.
مدیترانه‌ای
سبک محوطه سازی مدیترانه‌ای چیست و چگونه است؟ در پاسخ باید گفت که سبک مدیترانه‌ای به عنوان یکی دیگر از سبک‌های محوطه سازی، در حال تبدیل شدن به یکی از محبوب‌ترین سبک‌های محوطه سازی است در این سبک از المان‌هایی مانند ستون‌ها، پرچین‌ها، چشمه‌ها استفاده می‌شود.
گرمسیری
استفاده از گیاهانی با شاخ و برگ بزرگ و سرسبز و کاشت گیاهانی با گل‌های روشن از ویژگی‌های این سبک به شمار می‌آید.
سخن آخر
محوطه سازی در دنیای شهری شده امروزی بیشتر از هر زمان دیگری اهمیت پیدا کرده است. هجوم مردم به آپارتمان نشینی، باعث شده است که توجهات به محوطه سازی بیشتر شود. محوطه سازی قرن‌ها است که استفاده می‌شود ولی آنچه امروزه به عنوان محوطه سازی می‌شناسیم تنها چند قرن از عمر آن می‌گذرد. در المان سازی از اصول مشخصی بهره می‌برند که در بالا به آن اشاره شد.
محوطه سازی سبک‌های مختلفی دارد که هر یک از آن بر اساس یک فرآیند مشخص اجرا می‌شوند. در این مقاله سعی شد به پرسش مبنی بر اینکه محوطه سازی چیست و چرا اهمیت دارد، پاسخی مناسب داده شود. خوشحال خواهیم شد نظرات و پرسش‌های خود را در خصوص این مقاله با ما در میان بگذارید.
